ISSN: 2587-2036
The foreign policy role of Ahmet Tevfik Pasha in the Armenian events of 1895–1897
1İstanbul University Institute of Social Sciences, Faculty of Letters, Department, İstanbul, Türkiye
Yıldız Social Sciences Institute Journal 2025; 9(1): 51-61 DOI: 10.14744/ysbed.2025.00006
Full Text PDF (Turkish)

Abstract

Ahmet Tevfik Pasha was an experienced and trusted diplomat who served as the Ottoman Minister of Foreign Affairs without interruption from 1895 to 1909 during the reign of Sultan Abdulhamid II. Following his ascension to the throne, Sultan Abdulhamid II consolidated his authority particularly after the Ottoman-Russian War (1877-1878), and it lasted until the proclamation of the Second Constitutional Era (1908). The Sultan sought to maintain absolute oversight over state affairs, including foreign policy, which naturally marginalized the Sublime Porte in decision-making processes. Despite this centralized governance, Ahmet Tevfik Pasha, as a skilled diplomat and a statesman trusted by the Sultan, played a pivotal role in shaping foreign policy decisions and in managing international diplomacy during critical times. He exercised this influence through direct consultations with ambassadors, submitting analytical reports, and actively participating in deliberative councils such as the Meclis-i Vükelâ (Council of Ministers), Meclis-i Mahsus-ı Vükelâ (Privy Council), and Encümen-i Mahsus-ı Vükelâ (Special Council of Ministers). This study aims to examine Ahmet Tevfik Pasha’s diplomatic role during the periods of significant crises concerning the Armenian events of 1895-1897, when the Ottoman government, the Sultan, and the Palace sought to coordinate policies in response to both domestic and international developments.


1895-1897 Ermeni olaylarında Ahmet Tevfik Paşa’nın dış politika rolü
1İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, EdebiyatFakültesi Bölümü, İstanbul, Türkiye
Yıldız Social Sciences Institute Journal 2025; 9(1): 51-61 DOI: 10.14744/ysbed.2025.00006

Ahmet Tevfik Paşa, Sultan II. Abdülhamid döneminde, 1895-1909 yılları arasında kesintisiz
bir şekilde Hariciye Nazırı olarak görev yapmış tecrübeli ve güvenilir bir diplomattır. Sultan II.
Abdülhamid tahta çıktıktan belli bir süre sonra, özellikle de Osmanlı-Rus Savaşı sonrasından
II. Meşrutiyet’in ilanına kadar Yıldız Sarayı’nı yönetiminin merkezi konumunda tutmuştur.
Sultan II. Abdülhamid her şeyi bilmek ve her şeyden haberdar olmak istemiştir. Dolayısıyla,
bu durum Sultan’ı Osmanlı Devleti’nin dışişlerinin yönetiminde de baskın konuma getirmiştir.
Bu realite ise karar alma süreçlerinde Babıâli’ye az bir alan bırakmıştır. Bununla birlikte,
Sultan’ın güvendiği bir devlet adamı ve titiz bir diplomat olan Ahmet Tevfik Paşa, bir takım
sorunlarla boğuşulurken, Osmanlı Devleti’ni olumlu veya olumsuz olarak etkilemiş olan dış
politika kararlarının belirlenmesinde ve uluslararası diplomasinin yürütülmesinde aktif rol almıştır.
Bu rolünü, bazen büyükelçilerle direk görüşüp fikirlerini rapor olarak sunmakla, bazen
ise Meclis-i Vükelâ, Meclis-i Mahsus-ı Vükelâ ve Encümen-i Mahsus-ı Vükelâ gibi danışma
meclislerinde alınan kararlarda pay sahibi olarak yerine getirmiştir. Bu çalışma, 1895-1897
Ermeni olayları sırasında Osmanlı Devleti, hem iç hem de dış gelişmelere karşı politikalar
geliştirmeye çalışırken bir hariciye nazırı olarak Ahmet Tevfik Paşa’nın bu süreçteki rolünün
ve etkisinin ne olduğunu ortaya çıkarmayı hedeflemektedir