Abstract
Turkish Theatre magazine has been published as the
publication of Darülbedayi (İstanbul City Theatre) since
1930. The magazine was published in the name of
Darülbedayi until the 85th issue in 1935. Darülbedayi inheriting the tradition of western-style theatre whose roots date back to 19th century was founded in 1914. With this development, theatre activities became institutionalized. At the same time, that period was a period of cultural transformation of Istanbul centring on a part of the society. During the first period of M. Ertuğrul, from 1927 to 1949 in Darülbedayi, the theatre was tried to be modernized and localized according to Western criteria. This period is a period of revolution in Turkey. The cultural transformation which was one of the goals of the new regime aimed to create a common memory. A new history thesis was created in that direction. The new history thesis influenced on the performing arts. Plays were written in the direction of the new history thesis. In 1933-1934, M. Ertuğrul wrote some articles under the influence of that tendency. However, in general, M. Ertuğrul and Darülbedayi distinct to that tendency. That tendency influenced some nationalist writers. In that respect, new history thesis improved some concepts such as “national theatre” and “public theatre”. And, in that trend, articles were published in the issue. This developments show that different tendencies occurred on the modernization and the thought of theatre in the period of the Turkish Revolution.
Türk Tiyatrosu dergisi 1930 yılından itibaren Darülbedayi (İstanbul Şehir Tiyatrosu)’in yayın organı olarak yayımlanmaya başlamıştır. Dergi, 1935’teki 85. sayıya kadar Darülbedayi adıyla çıkmıştır. Kökleri 19. Yüzyıl başlarına uzanan Batı tarzı tiyatro geleneğinin mirasçısı olan Darülbedayi 1914 yılında kurulmuştur. Bu gelişme ile tiyatro etkinlikleri kurumsallaşmıştır. Bu dönem aynı zamanda, toplumun bir kısmının erişebildiği İstanbul merkezli bir kültürel dönüşüm dönemidir. Darülbedayi’de 1927’den 1949’a kadar süren birinci M. Ertuğrul döneminde tiyatro, Batı ölçütlerine göre modernleştirilmeye ve yerlileştirilmeye çalışılmıştır. Bu dönem Türkiye’de reform sürecidir. Yeni rejimin hedefleri arasında yer alan kültürel dönüşüm, bir ortak bellek yaratmayı amaçlamıştır. Bu doğrultuda yeni bir tarih tezi oluşturulmuştur. Yeni tarih tezi, sahne sanatları üzerinde etkisini göstermiş, yeni tarih tezi doğrultusunda oyunlar yazılmıştır. 1933-1934 yıllarında M. Ertuğrul bu eğilimde bazı makaleler yazmıştır. Ancak genel olarak, M. Ertuğrul ve Darülbedayi bu konuya mesafeli durmuştur. Bu eğilim daha çok bazı milliyetçi yazarları etkilemiştir. Bu bağlamda, yeni tarih tezi, “milli tiyatro”, “halk tiyatrosu” gibi kavramları beslemiş ve bu eğilimde yazılar dergide yayımlanmıştır. Bu gelişmeler, Türk İnkılâbı sürecinde, modernleşme ve tiyatro düşüncesi üzerinde farklı eğilimlerin oluştuğunu göstermektedir.