The influence of French on the Turkish language increased rapidly following the Tanzimat Edict, in parallel with the widespread adoption of Westernization. French loanwords, mostly introduced through written language, became particularly prevalent in areas such as science, art, literature, daily life, and especially clothing and fashion. In the 19th century, the Ottoman Empire came under the strong influence of French culture, to the extent that French was nearly adopted as a second language. Speaking, dressing, and behaving like a French citizen became highly significant. This was largely due to ambassadors and students sent to France, as well as extensive translation efforts. Students returning from France who had adopted French fashion, literary works of the period, and the emerging “shop window culture” in Beyoğlu all played a role in spreading French fashion among the public. Through these channels, numerous French-origin words entered Turkish, including names of clothing items, accessories, cosmetics, tailoring materials and methods, and various fashion-related objects. Although the dominance of French loanwords gradually gave way to English over time, a considerable number of French-origin words, now naturalized into Turkish, are still in common use today.
This paper offers a general evaluation of French loanwords related to clothing and adornment culture found in the latest (2023) edition of the Turkish Dictionary published by the Turkish Language Association (TDK), a cornerstone of contemporary Turkish. A total of 375 relevant entries have been identified in the dictionary, and these will be analyzed statistically within four main categories.

Türkçede Fransızca tesiri, Tanzimat Fermanı sonrası yayılan batılılaşma yönelimiyle beraber
hızla artmıştır. Daha çok yazılı dil aracılığıyla dilimize giriş yapan Fransızca alıntı sözcükler
bilim, sanat, edebiyat, gündelik yaşam araçları, giyim-kuşam vb. gibi konularda yoğunluk
kazanmıştır. Fransızcanın adeta ikinci dil gibi yayıldığı Osmanlı toprakları, 19. yüzyılda dikkate
değer bir Fransız rüzgârının tesiri altına girmiştir. Fransız vatandaşı gibi konuşabilmek,
giyinip kuşanabilmek oldukça önemli hâle gelmiştir. Bunda Fransa’ya gönderilen elçilerin ve
öğrencilerin, yapılan tercüme çalışmalarının etkisi öne çıkmaktadır. Fransız giyim tarzını benimseyerek
yurda dönüş yapan öğrenciler, dönemin edebi eserleri, Beyoğlu’nda oluşan vitrin
kültürü gibi durumlar Fransız modasının halka nüfuz etmesinde etkili olmuştur. Bu vesileyle
Fransa’dan Türkçeye kıyafet, aksesuar ve kozmetik ürünü adları, terzilikte kullanılan malzeme
ve yöntemlerin adları, giyim kuşamla ilişkili çeşitli gereçlerin adları giriş yapmıştır. 19.
yüzyılda yoğun bir şekilde yapılan Fransızca sözcük alıntılaması, zamanla yerini İngilizceye
bıraksa da günlük dilde hâlâ kullanılan çok sayıda yerlileşmiş Fransızca kökenli alıntı sözcük
yer almaktadır.
Bu makalede güncel Türkçenin yapı taşı Türk Dil Kurumu (TDK) Türkçe Sözlük’ün son baskısındaki
(2023) giyim-kuşam ve süslenme kültürüyle ilgili Fransızca alıntı söz varlığı üzerine
genel bir değerlendirme yapılacaktır. Sözlükte inceleyeceğimiz alanla ilgili 375 sözcük tespit
edilmiştir ve bunlar dört ana grupta istatistiksel verileriyle birlikte incelenecektir.